Atasözünde çelişki olmaz

Sual: Aşağıdaki atasözleri çelişkili değil mi? CEVAP Atasözlerinde çelişki olmaz. Doğrulukları her asırda onaylanarak gelmiştir. Aç...

Sual: Aşağıdaki atasözleri çelişkili değil mi?

CEVAP

Atasözlerinde çelişki olmaz. Doğrulukları her asırda onaylanarak gelmiştir. Açıklamaları aşağıdadır:

1- Birlikten kuvvet doğar // Körler sağırlar, birbirlerini ağırlar.

AÇIKLAMA

Birlikten elbette kuvvet doğar. (Birlik olun parçalanmayın) mealinde hadis-i şerifler de vardır. (Sürüden ayrılanı kurt kapar) diye, hem atasözü, hem hadis-i şerif vardır. Birlik olmaya itiraz edilmez. İkinci sözün bununla bir ilgisi yok. (Şıracının şahidi bozacı olur) yani kötü kötüyü destekler, kusurlu insanlar birbirini övse de bir değeri yoktur, kendileri çalar, kendileri oynar, başkalarını ilgilendirmez anlamındadır. Birinci sözle hiç ilgisi yoktur. Şimdi, mezhepsizlerin, bid’at ehlinin birbirlerini övmeleri, buna çok güzel örnektir.

2- Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır // Lâfla peynir gemisi yürümez.

AÇIKLAMA

Tatlı dil, güler yüzle birçok zor iş kolayca halledilir demektir. Hadis-i şerifte, tatlı sözün, hatta gülümsemenin bile sadaka olduğu bildiriliyor. Diğer sözün, birinciyle hiç ilgisi yok. Sadece sözle iş olmadığı, işin yapılmasını gerektiren diğer sebeplere de sarılmak gerektiği bildiriliyor.

3- Gün ola harman ola // Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.

AÇIKLAMA

Birinci söz, denilen şeyin gerçekleşmesi kolay kolay mümkün olmaz, takdir-i ilahiyi bilemeyiz anlamına geldiği gibi, bekle bakalım, beklenmeyen bir anda isteklerine kavuşabilirsin, (Mevla görelim neyler, neylerse güzel eyler) anlamına da gelen güzel bir sözdür. İkinci sözün bununla bir ilgisi yok. Böyle giderse neticesi bellidir. Mesela bir çocuk çalışmazsa, tembel ise, (Bu çocuk sınıfta kalabilir, geçemez) demektir. Çarşamba böyle olduğuna göre, perşembenin de böyle olacağı ümit edilir. Adam önüne gelene senetsiz veresiye verir, sonunda iflas ederse, bu iş baştan belliydi, neticenin buraya geleceği anlaşılıyordu demektir. İki söz, birbirine tezat değildir.

4- Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz // İş olacağına varır.

AÇIKLAMA

Birinci söz, (Bir şey için olmaz dememeli, olma ihtimalini de düşünmeli. Ne olmaz sanılan işler olmuştur, hemen pes etme, mücadele et) demektir. İkinci söz ise, (Ne yaparsan yap, işi değiştiremezsin, Allah neyi murat etmişse, kaderimizde ne varsa onu görürüz. Acele etme, dinin dışına çıkma) demektir. İkisi birbirinden farklıdır. (Devamı var)