Ölünceye kadar evim senin olsun demek

Sual: Sen ölünceye kadar evim senin olsun demek caiz mi? Yemeğe çağırılınca önümüze konan yemeği sahibinden izinsiz başkasına verebilir miyi...

Sual: Sen ölünceye kadar evim senin olsun demek caiz mi? Yemeğe çağırılınca önümüze konan yemeği sahibinden izinsiz başkasına verebilir miyiz? Kerhen, zor ile hediye vermek sahih olur mu?
Cevap: 
(İhtiyâr)da diyor ki, (Ömri) denilen hibe caizdir. Yani, ömrün boyunca evim senin olsun deyince, öldükten sonra ev, sahibine, sahibi ölmüş ise, vârislerine geri verilir. (Rukbi) denilen hibe, tarafeyne göre bâtıldır. Yani, sen ölürsen benim olsun. Ben ölürsem senin olsun diyerek evini birisine vermek bâtıldır.

Her biri, ötekinin ölümünü terakkub ettiği, beklediği için, rukbi denilmiştir. Mülk edinmeği hatara, zarara talik etmek sahih değildir. Bir kimseye giyecek gönderilse, hediye olur. Kabzedince mülkü olur. Başkalarına verebilir. Bir kimseyi yemeğe çağırınca, önüne konan şey, hediye edilmiş olmaz, (ibaha), yemesine izin vermek olur. Ancak yediği mülkü olur. Ondan izin almadan, başkalarına veremez. (Fetâvâ-yı Bezzâziyye)de diyor ki, (Bunu sana hediye ettim dese, o da kabul ettim demeyip onun yanında alsa, yahut almayıp, kabul ettim dese sahih olur. Falancadaki alacağımı sana hediye ettim, ondan al derse caiz olur. Sana zekât verdim. Ondan al dese, caiz olmaz. Çünkü zekât ayn olan maldan verilir. [Bunun için, zekât olarak kâğıt para vermek caiz olmaz. Çünkü kâğıt paralar ayn olan mal değildir. Değerleri kadar mal ile değiştirilecek senetlerdir. Kâğıt paraların zekâtları altın verilir.]

Sana borcum olan mehrini bana hediye etmezsen, babanın evine hiç gidemezsin dese, zevcesi de hediye etse, sahih olmaz. Çünkü kerhen, zor ile hediye vermek sahih olmaz. Mehri zevcine hediye etmeği şarta bağlamak, mesela şu işi yaparsan mehrim sana helal olsun demek sahih değildir. (Fetâvâ-yı Feyziyye)de diyor ki, (Eğer diyerek şarta bağlanan hibe, bâtıl olur. Üzere diyerek şarta bağlanan hibe sahih olup, şartı mülayim ise sahih, muhalif ise bâtıl olur. Bir işi yapmasını şart ederse, hibe olmaz. Onu ecir yapmış olur). (Tam İlmihal s. 838)