Para karşılığında hatim okumak

Sual: Para karşılığında, hatim, cüz, mevlid okumak, dinimiz açısından uygun mudur? Cevap: Konu ile alakalı olarak Bey ve Şirâ risâlesinde d...

Sual: Para karşılığında, hatim, cüz, mevlid okumak, dinimiz açısından uygun mudur?

Cevap: Konu ile alakalı olarak Bey ve Şirâ risâlesinde deniyor ki:

“Para ile Kur’ân-ı kerim ve başka şeyler okutmak haramdır. Bu parayı fakirlere sadaka verip, sevabını ölüye bağışlamalıdır. Ücret ile yalnız Kur’ân-ı kerim, din dersi öğretmek, imamlık, müezzinlik caiz görülmüştür.” Hadîka ve Berîka’da deniyor ki:

“Hafız pazarlık etmeden, Allah rızası için hatim, cüz veya mevlid okursa, okutanın hediye ettiğini alması caiz olur. İtiraz ederse, aldığı haram olur.” İbni Âbidîn’de buyuruluyor ki:

“Hâkimlik gibi ibadetleri, ücret şart etmeden kabul edip işe başlamalı, sonra ne verirlerse almalıdır.”

Hafız, çok verenle az vereni ayırt etmemelidir. Ayırt ederse, para kazanmak için hafız olmuş demektir. Bu ise, haramdır. Bunları, para düşünmeden, Allah rızası için okumalıdır.

Kur’ân-ı kerimi, geçim vasıtası yapan hafızlar, tecvitle okumayıp, teganni ile okuyanlar, gerçekten hamele-i Kur’ân değildir. Bunlar; (Çok hafızlar vardır ki, Kur’ân-ı kerim, bunlara lanet eder) hadis-i şerifinde bildirilenlerden olurlar.

***

Sual: Bazı hastalar ve kaza geçirenler için doktor, ilaç bulunsaydı ölmezdi deniyor. Böyle söylemek, dinen uygun mudur?

Cevap: Doktor ve ilaç bulmak, takdire bağlıdır. Allahü teâlâ, takdirine göre sebepleri yaratmaktadır. Bir yeri kesilen insanın eceli gelmedi ise, damarı bağlanır, ilaç verilir, ölmez. Eceli gelmiş ise, damarı bağlayacak biri bulunamaz, kanı akar, mikrop kapar ve ölür. Kalbi, yüreği hasta olana, ölmek üzere olan bir başkasının sağlam yüreği takılıp takılmaması da, ecelin gelip gelmemesine bağlıdır. Kalbin değiştirilmesi de hastayı muhakkak iyi yapmıyor, çoklarının ölmesine de sebep olmaktadır.

***

Sual: Bir evin kirasına karşılık olarak, bir tarlayı kiralamak ve namaz kılmak için yer kiralamak, dinimizce uygun mudur?

Cevap: Bir menfaati, başka cins bir menfaat karşılığı kiraya vermek caizdir. Evin kirası karşılığı olarak tarlayı kiralamak caizdir. Fakat, elbiseyi kiraya verip, kira olarak başka elbise almak caiz olmaz. Bir yeri, namaz kılmak için kiraya vermek caiz değildir. Bunun kirasını almak haram olur. Burasını bir iş yapmak için kiralamalı ve namaz da kılmalıdır.

***

Sual: Zaruret olmadan birisinden bir şey istemek ve başkasına ücretsiz iş yaptırmak caiz midir? Sadaka ve zekât istemek te böyle midir?

Cevap: (Hadîka), ikinci cilt, ikiyüzaltmışyedinci [267] sahifede diyor ki, (Zaruret olmadan bir şey istemek haram olduğu gibi, ücretsiz olarak başkasına iş gördürmek de haramdır. Başkasının çocuğuna, kölesine iş gördürmek ise, daha büyük günahtır. (Müslim)de Abdullah ibni Abbâs “radıyallahü teâlâ anhümâ” diyor ki, çocuklarla oynuyordum. Ansızın Resûlullah geldi. Kapı arkasına saklandım. Yanıma gelip, avucu ile sırtımı okşadı. (Git bana Muaviye’yi çağır) buyurdu. Bu hadîs-i şerife göre, çocukların, haram olmayan oyunları oynaması ve çocuğa birisini çağırmak için güvenilmesi ve ufak işlerin yaptırılması câizdir. Kendi küçük oğlunu ve kızını ve torunlarını bir işte kullanmak, fakir olana veya çocuğu yetiştirmek için olursa câizdir. Çocuğun, babasına hizmet etmesi vacibtir).

Başkasından sadaka istemesi haram olan kimsenin, zekât istemesi de haram olur. Başkasında olan alacağını istemek, sözbirliği ile câizdir. Zenginin fakirdeki alacağını istemesi de böyledir. Fakat fakirin, ödeyebilecek güce gelmesini beklemesi vacibtir. Af etmesi daha sevabdır. Din adamlarının, hâfızların ve din düşmanları ile beden, söz ve kalemle cihad edenlerin, Müslümanların mallarını, canlarını ve haklarını koruyan devlet adamlarının ve hâkimlerin, Beyt-ül-mâldan, geçinecek kadar para veya mal almak hakları vardır. Bu haklarını istemeleri câizdir. (Tam İlmihal s. 790)

(Bey’ ve şirâ risâlesi) sonunda diyor ki, (Yetim oğlana ücretsiz olarak, yalnız annesi iş yaptırabilir. Velisi, akıllı çocuğu, hocaya veya ustaya verip, buna öğret! Bu da sana hizmet etsin dese, bunlar çocuğa hafif iş yaptırabilir. [İlim ve edep öğreten velisi de, hocası gibidir.] Fakat, yaptıracakları işin ve sokaktaki çeşmeden getireceği suyun, piyasaya göre ücretinin, öğretmek ücretinden fazla olmaması ve hizmet etmeği, velinin söylemiş olması lâzımdır. Akıl, baliğ kimsenin kendisi gelip, bana öğret, ben de sana hizmet edeyim demesi de böyledir. Çocuğun kendisi ve malı için velisi, yani babası, baba yoksa babanın vasisi, vasi yoksa dedesi, dedesi de yoksa, bunun vasisi, bu da yoksa hâkim, ücret ile, hafif işlerde çalıştırabilir. Ücret, yalnız çocuk için sarf edilir). Kadın, veli olamaz. (Tam İlmihal s. 791)